Ο Χίλων ή Χείλων o Λακεδαιμόνιος ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας. Γεννήθηκε στην Σπάρτη το 600 π.Χ και ήταν υιος του Δαμαγέτου. Διετέλεσε Έφορος το 566 π.Χ. και υπήρξε νομοθέτης, πολιτικός και ελεγειακός ποιητής.
Υπήρξε περιώνυμος για την βραχυλογία του (λακωνισμό) η οποία αποτελούσε κατά τους αρχαίους χρόνους το γνώρισμα των Λακεδαιμονίων. Ήταν άνδρας μοναδικής σοφίας, θαυμαστός για την ευθυκρισία του, ενάρετος, ηθικός, σοβαρός και βαθυστόχαστος.
Όταν τον ρώτησαν τι είναι πιο δύσκολο στον άνθρωπο, απάντησε: «Τα απόρρητα σιωπάν, χολήν ευ διαθέσθαι και αδικούμενον δύνασθαι φέρειν»……το πιο δύσκολο για τον άνθρωπο, είναι να κρατά μυστικά, να συγκρατεί τα νεύρα του και να υποφέρει την αδικία.
Απεβίωσε στην Πίσα της Σικελίας, σε ηλικία 80 ετών από υπερβολική χαρά, όταν αγκάλιασε τον γιο του, ο οποίος γύρισε από τους Ολυμπιακούς αγώνες, νικητής στο άθλημα της πυγμαχίας. Το δε επίγραμμα που χάραξαν στον τάφο του ήταν: «Μακάρι κι εμείς να είχαμε τέτοιο θάνατο».
Μετά τον θάνατό του, οι Σπαρτιάτες, έστησαν άγαλμα στη βάση του οποίου χάραξαν το ακόλουθο επίγραμμα: «Τόνδε δορυστέφανος Σπάρτα Χείλων εφύτευσεν, ος επτά σοφών πρώτος εφύ σοφός», που σημαίνει: «Αυτόν εδώ τον Χίλωνα, που αναδείχθηκε πρώτος κατά τη σοφία από τους εφτά σοφούς γέννησε η πολεμόχαρη Σπάρτη».
Στην δε προμετωπίδα του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς, αναγράφονται τα τρία γνωστότερα ρητά του: «Μηδέν αγάν», (μην υπερβάλλεις στα λόγια ή στις πράξεις) «Γνώθι σ’ αυτόν» (Γνώρισε τον εαυτό σου) και «Εγγύα παρά δ` άττα» (Η εγγύηση φέρνει στην καταστροφή).
Αποφθέγματα Χίλωνα του Λακεδαιμονίου
Γνώθι σαυτόν. Να γνωρίζεις τον εαυτό σου.
Ατυχούντα μη επιγελάν. Εκείνον που ατύχησε να μην τον περιγελούμε.
Κάλλιστον είναι βασιλέα τον μη μόνον του φοβερόν είναι φροντίζοντα. Πολύ κακός είναι ο βασιλιάς εκείνος, ο οποίος φροντίζει να προξενεί μόνο φόβο.
Τον άρχοντα χρήναι μηδέν φρονείν θνητόν αλλά πάντ’ αθάνατα. Ο άρχων πρέπει να μην σκέπτεται σαν θνητός, αλλά σαν αθάνατος.
Γήρας τιμάν. Να τιμάς τα γηρατειά.
Τον τεθνηκότα μη κακολογείν. Εκείνον που έχει πεθάνει μην τον κακολογείς.
Ταχύτερον επί τας ατυχίας των φίλων η επί τας ευτυχίας πορεύεσθαι. Να πηγαίνεις πιο γρήγορα στις δυστυχίες των φίλων σου, παρά στις ευτυχίες.
Ζημίαν αιρείσθαι μάλλον, ή κέρδος αισχρόν. Η μεν άπαξ ελύπησε. Το δε δια παντός. Να προτιμάς την ζημιά από το αισχρό κέρδος. Διότι η μεν ζημιά προξενεί μία φορά λύπη, ενώ τέτοιου είδους κέρδος σε λυπεί συνεχώς.
Γλώττης κρατείν και μάλιστα εν συμποσίω. Να συγκρατείς την γλώσσα σου, προπάντων σε συμπόσια.
Μη προτρεχέτω η γλώττα της διανοίας. Να σκέφτεσαι πριν μιλήσεις.
Χρόνου φείδου. Να ξοδεύεις με σύνεση τον χρόνο σου.
Μηδέν άγαν. Μην καταφεύγεις σε υπερβολές.
Σπεύδε βραδέως. Συντόμευε ότι κάνεις, αλλά χωρίς να βιάζεσαι πάνω σ` αυτό.
Μη επιθυμείν αδυνάτων. Μην επιθυμείς όσα είναι αδύνατον να πετύχεις.
Θυμού κράτειν. Να συγκρατείς τον θυμό σου.
Χείλων 